نفاق (13)
حـضرت صادق ، سلام الله علیه ، فرمود: کسى که دیدار کند مسلمانان را به دو رو و دو زبان ، بیاید روز قیامت و حال اینکه از براى اوست دو زبان آتشى .
شـرح مـعـنـى دورویـى بـیـن مـسـلمـانـان آن اسـت کـه انـسـان ظـاهـر حال و صورت ظاهرش را به آنها طورى نمایش دهد که باطن قلب و سریره اش به خلاف اوسـت . مـثـلا در ظـاهـر نـمـایـش دهـد کـه من از اهل مودت و محبت شما هستم و با شما صمیمیت و خـلوص دارم ، و در بـاطـن به خلاف آن باشد، و در نزد آنها معامله دوستى و محبت کند، و در غیاب آنها غیر آن باشد.
- و مـعنى دو زبانى آن است که با هر کس ملاقات کند از او تعریف کند و مدح نماید یا اظهار دوستى و چاپلوسى کند، و در غیاب او به تکذیب او و غیبتش قیام کند.
- رسول خدا، صلى الله علیه و آله ، فرمود: مى آید روز قـیـامت آدم دورو، در صورتى یکى از دو زبانش از پشت سرش خارج شده و یکى از آنها از پـیـش رویـش ، و هـر دو زبان آتش گرفته و تمام جسدش را آتش زده اند. پس از آن گفته شـود ایـن اسـت کـسـى که در دنیا دورو بود و دو زبان بود، معروف شود با این روز قیامت .
- عـلاج ایـن خـطـیـئه بـزرگ و نقص عظیم دو چیز است : یکى تفکر در مفاسدى که مـتـرتـب بـر ایـن رذیـله اسـت : چه در این دنیا که اگر انسان به این صفت معرفى شد، از انـظـار مـردم مـى افـتـد و رسـواى خـاص و عـام مـى شـود و بـى آبـرو پـیـش همه اقران و امـثـال مـى گـردد و از مـجـالس خـود طـردش کـنـنـد و از مـحافل انس باز ماند، و از کسب کمالات و رسیدن به مقاصد باز ماند. و انسان با شرف و وجـدان بـایـد خـود را از ایـن نـنـگ شرف سوز پاک کند که گرفتار این ذلتها و خواریها نگردد. و چه در عالم دیگر که عالم کشف اسرار است ، و هر چه را در این عالم از نظر مردم پـوشـانـید در آن جا نتواند مستور کرد. و در آن جا مشوة الخلقة با دو زبان از آتش محشور گردد و با منافقان و شیاطین معذب شود.
- اى مـدعى زهد و اخلاص ، اگر تو مخلص هستى و براى خدا و دار کرامت او زهد از مشتهیات دنـیـا مـى کـنـى ، چـه شـده اسـت کـه از مـدح و ثـنـاى مـردم ، کـه فـلان اهـل صـلاح و سـداد اسـت ، ایـن قـدر خـوشـحـال مـى شـوى و در دل غنج و دلال مى کنى ، و براى همنشینى با اهل دنیا و زخارف آن جان مى دهى ، و از فقرا و مـسـاکـیـن فـرار مى کنى ؟ پس ، بدان که این زهد و اخلاص حقیقى نیست . زهد از دنیا براى دنـیـاسـت ، و قـلبـت خـالص از بـراى حـق نـیـسـت ، و در دعـواى خود کاذبى و از دورویان و منافقانى .
"روح الله"
زیر نور ماه اما راه پیدا میشود
|
آسمان ابری است اما ماه پیدا میشود |
|
|
ماه پنهان است اما گاه پیدا میشود |
|
|
ماه بازی می‌کند با خاکیان از پشت ابر |
|
|
گاه پنهان میشود ناگاه پیدا میشود |
|
|
آسمان تاریک، ره باریک، مقصد ناپدید |
|
|
زیر نور ماه اما راه پیدا میشود |
|
|
از برای دیدن مهتاب پنهان زیر ابر |
|
|
گاه گاهی فرصتی کوتاه پیدا میشود |
|
|
یوسف یعقوب در صحرا اگر گم میشود |
|
|
یک دو روز دیگر اندر چاه پیدا میشود |
|
|
سینه‌ای دارم که در آن جا برای کینه نیست |
|
|
اندر این آئینه تنها آه پیدا میشود |
|
|
گرچه ناپیدا است اما دل گواهی می‌دهد |
|
|
قاصدی با مژده‌ای دلخواه پیدا میشود |
|
|
بی خدا بودم در آن عمری که با خود داشتم |
|
|
هر کجا من گم شود الله پیدا میشود |
|
|
"حداد عادل" |
عصبیت (12)
فرمود رسول خدا، صلى الله علیه و آله ،: کسى که بوده باشد در دل او دانه خردلى از عصبیت ، برانگیزاند خدا او را روز قیامت با عربها جاهلیت .
- عصبیت یکى از اخلاق باطنه نفسانیه است که آثار آن مدافعه کردن و حمایت نـمـودن از خـویـشاوندان و مطلق متعلقان است ، چه تعلق دینى و مذهبى و مسلکى باشد، یا تـعـلق وطـنـى و آب و خاکى یا غیر آن ، مثل تعلق شغلى و استاد و شاگردى و جز اینها.
- کسى که در دلش حـبـه خـردلى عـصبیت باشد، برانگیزاند خداوند او را با اعراب جاهلیت .
- این حجاب کلیه حقایق را از نظر مى برد، بلکه تمام رذایل را محاسن جلوه مى دهد و تمام محاسن غیر را رذیله نمایش دهد، و معلوم است کـار انـسـانـى که جمیع اشیا را بر غیر واقعیت خود ببیند به کجا منتهى شود. و علاوه بر آنـکـه خـود ایـن رذیـله مـوجـب هـلاک انـسـان اسـت ، مـنـشـاء بـسـیـارى از رذایل نفسانى و مفاسد اخلاقى و اعمالى شود که ذکر آنها موجب ملالت است .
- یـکى از عصبیتهاى جاهلیت ایستادگى در مطالب علمیه است و حمایت کردن از حرفى است که از خـودش یـا مـعـلمـش یـا شـیـخـش صـادر شـده ، نـه بـراى اظـهـار حـق و ابـطـال بـاطـل . مـعـلوم اسـت ایـن عـصبیت از جهاتى زشت تر و از حیثیاتى نارواتر است از سـایـر عـصـبـیـتـها: یکى از جهت متعصب . زیرا که اهل علم ، که باید مربى بنى نوع بشر باشد و شاخه شجره نبوت و ولایت است و به وخامت امور مطلع و عواقب اخلاق فاسده را مى دانـد، اگـر خـداى نـخـواسـتـه خـود عـصـبـیـت جـاهلیت داشته باشد و متصف به صفات رذیله شیطانیه باشد، حجت بر او تمامتر و مورد مؤ اخذه بیشتر واقع گردد.
کِشته خویش
مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو
یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو
گفتم ای بخت بخفتیدی و خورشید دمید
گفت با این همه از سابقه نومید مشو
تکیه بر اختر شب دزد مکن کاین عیار
تاج کاووس ببرد و کمر کیخسرو
گوشوار زر و لعل ار چه گران دارد گوش
دور خوبی گذران است نصیحت بشنو
آسمان گو مفروش این عظمت کاندر عشق
خرمن مه به جوی خوشه پروین به دو جو
آتش زهد و ریا خرمن دین خواهد سوخت
حافظ این خرقه پشمینه بینداز و برو
